Niniejsza książka oparta jest na rozprawie doktorskiej "Instrumenty prawne kształtowania materialnego środowiska życia w miastach Polski przedrozbiorowej" - publikacja trafiająca w ręce czytelników jest jedynie fragmentem dysertacji. Autor podzielił pracę na dwie części. W pierwszej, Maurycy Zajęcki skupił się na ogólnych zagadnieniach, takich jak społeczno-gospodarcze i polityczno-prawne uwarunkowania procesów urbanizacyjnych w Polsce przedrozbiorowej, a także na ogólnej charakterystyce źródeł dawnego prawa przeciwpożarowego. Część druga książki zawiera analizę historyczno-prawną instrumentów ochrony przeciwpożarowej w miastach Polski przedrozbiorowej.