Idea, aby w jednym opracowaniu zawrzeć całokształt polskiej kultury filozoficznej pierwszej połowy XIX wieku po raz pierwszy została podjęta przez Władysława Tatarkiewicza. Trzeba również podkreślić, że Tatarkiewicz jako pierwszy rozpoczął systematyczne badania swoistego skarbca dawnej kultury umysłowej – nieznanych wileńskich rękopisów filozoficznych. Idąc śladem tego klasyka badań nad historią filozofii, mamy nadzieję uczynić tutaj jeden niewielki krok naprzód, łączący odkrycia archiwistyczne z nowym spojrzeniem na życie filozoficzne dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, tego wciąż zagadkowego i kontrowersyjnego okresu, który przez naszego mistrza został nazwany „między Oświeceniem a mesjanizmem”.