Powszechnie uważa się, iż książka „Niemcy, Rosja i kwestia polska” była manifestem politycznym Narodowej Demokracji, najpełniej ujętą koncepcją tzw. orientacji rosyjskiej. Wszechstronna analiza geopolityczna, dokonana przez Dmowskiego, przywiodła go do tezy, iż w zbliżającej się wojnie Polska powinna szukać porozumienia z Rosją. Jest to zarazem jedno z głównych dzieł Dmowskiego obok „Myśli nowoczesnego Polaka” i „Polityki polskiej i odbudowania państwa”.


Wielkie dzieło twórcy Narodowej Demokracji i ojca polskiej niepodległości do dziś pozostaje wzorcem chłodnej, realistycznej analizy politycznej. Minęły dziesięciolecia, zmieniły się granice i systemy polityczne, zniknęły jedne państwa i pojawiły się nowe, co uczyniło z niektórych wniosków Dmowskiego martwe już dziś pomniki – ale sposób, w jaki do tych wniosków dochodzi, jak rozkłada politykę na czynniki pierwsze, jak bada i objaśnia interesy państw, wciąż prosi się o naśladowanie.

Rafał Ziemkiewicz