Epidemia dżumy, kryzys demograficzny, załamanie gospodarki, niepokoje
społeczne oraz konflikty zbrojne, na czele z wojną stuletnią i
najazdami Turków, okazały się wyzwaniem dla Europy XIV i XV wieku.
Zmagania z trudnościami zaowocowały rozkwitem prawodawstwa,
reorganizacją struktur państwowych i wojskowych, wykształceniem się
administracji publicznej, powstaniem Hanzy, a także rozwojem nowych
form literackich oraz stylów w sztuce i architekturze. W połowie XV
wieku Europa znów była gotowa olśnić świat swym blaskiem.