Kwiaty Japonii i sztuka kompozycji kwiatowych

Josiah Conder oprowadza czytelnika przez cztery pory roku i całą Japonię, pozwalając zobaczyć, co w sercu Japończyka jest drogie. Podczas tej wyprawy można zobaczyć drzewa, krzewy, kwiaty i trawy rosnące w ich naturalnym środowisku. Podtytuł dodaje, że na tym kontakcie ze światem roślinnym w krajobrazie spotkanie się nie kończy, lecz dopiero zaczyna. Wchodzimy bowiem stopniowo w pielęgnowaną w Japonii przez wieki sztukę kompozycji kwiatowych (ikebana). Autor pokazuje, że u podstaw sztuki kompozycji kwiatowych stoi obserwacja roślin w ich naturalnym środowisku. Stąd bierze się dobór materiału roślinnego zgodny z porami roku i wypatrzone w krajobrazie formy przenoszone do kompozycji. To z obserwacji natury w ikebanie pojawia się kompozycja o układzie otwartym, z silnym akcentem na linię i asymetrię. Miejsca występowania roślin (ląd lub woda) mają znaczący wpływ na dobór naczynia do aranżacji kwiatowej, a sama różnorodność naczyń wskazuje na silne powiązanie z ikebaną innych sztuk, bowiem same naczynia często są arcydziełami z bambusa, brązu, ceramiki. Nawet w sposobach mocowania i spinania kompozycji (co wydaje się dziedziną czysto techniczną) związek z naturą zostaje zachowany. Dzisiaj wiele z tych sposobów wyparł kenzan (ciężka podstawa metalowa z ostrymi szpilkami), ale warto się przyjrzeć, jak radzono sobie wcześniej. Powinniśmy zapamiętać, że układanie kwiatów było sztuką uprawianą wyłącznie przez mężczyzn. W Japonii pozwolono kobietom układać kwiaty dopiero w XIX w. Obfity zestaw rysunków i barwnych ilustracji zamienia dzieło Josiaha Condera w przepiękny album. Kwiaty Japonii w polskim czytelniku powinny obudzić nadzieję, że wiedzy o ikebanie będzie stopniowo przybywać, a być może już w niedalekiej przyszłości otworzą się również szanse na poznanie tej sztuki bez konieczności wyjazdu do Japonii czy Niemiec, w oficjalnie prowadzonej filii którejś z japońskich szkół.
O. HIERONIM ST. KREIS OSB