Mazurek Dąbrowskiego. Muzyczne narodziny hymnu

„Pierwszym wrażeniem, jakie odniosłam w trakcie lektury książki prof. Macieja Goła?ba była konsternacja i uczucie niedowierzania, z˙e taka praca została napisana dopiero teraz. W cia?gu znacznie ponad 200 lat od czasu powstania Mazurka Da?browskiego i 100 lat jego funkcjonowania jako konstytucyjnie zatwierdzonego hymnu narodowego (II Rzeczpospolitej, Polskiej Republiki Ludowej i III Rzeczpospolitej) nie zostały gruntownie, na podstawie przekazo´w z´ro´dłowych – faktograficznych i przede wszystkim muzycznych (w tym nutowych i dz´wie?kowych) – zbadane okolicznos´ci powstania melodii Mazurka oraz jej recepcji, rozpowszechniania i przemian, kto´rym podlegała zanim ukształtował sie? inwariant znany wszystkim Polakom jako ich najwaz˙niejsza narodowa pies´n´. [...] Recenzowana ksia?z˙ka jest pozycja? znakomita? i wejdzie do kanonu prac nie tylko muzykologicznych, ale takz˙e historycznych, literaturoznawczych i kulturologicznych, całkowicie zmieniaja?c wyobraz˙enie badaczy oraz innych oso´b zainteresowanych historia? Polski schyłku XVIII i XIX wieku o pocza?tkach i „dojrzewaniu” melodii Mazurka Da?browskiego, o funkcjach ro´z˙nych muzycznych warianto´w tej pies´ni na ziemiach polskich i w rozmaitych krajach europejskich, zwłaszcza w czasie powstania listopadowego i w latach naste?pnych, mniej wie?cej do połowy XIX stulecia,a wreszcie, o znaczeniu zachodza?cych w tym czasie proceso´w dla ukształtowania sie? naszego hymnu narodowego”.

z recenzji prof. Barbary Przybyszewskiej-Jarmin´skiej



„Melodia Pieśni Legionów to już u zarania jej historii szczególny tekst. Niczym sonda geologiczna przenika do wszystkich warstw społecznych. Śpiewają ja? zarówno oficerowie, jak i pochodzący z gminu legioniści Dąbrowskiego, a w następnym pokoleniu uczestnicy powstania listopadowego; jest równie popularna w środowiskach szlacheckich i wśród mieszczaństwa. Stanowi cały czas żywą tradycje? oralna?, która z opóźnieniem oddziałuje na zainspirowanych nią muzyków, dokumentujących poprzez zapisy nutowe jej muzyczne treści”.

„Pieśń ta przenika wszystkie warstwy kultury. Jej ogromny potencjał recepcyjny oddziałał na hymny innych narodów. Znajdziemy ja? kultywowana? w utworach muzyków amatorów, kompozytorów minorum gentium, lecz także w dziełach znakomitości swojej epoki. Przenika niezmiernie popularne w tym czasie formy batalii muzycznych, znajdujemy ja? w wodewilu i w chóralnej pieśni burszowskiej, a zbanalizowana? w formie walczyków, fantazji i morceaux w salonie mieszczańskim jako przejaw ówczesnej Trivialmusik. Ma także swój krąg sublimacji artystycznych, wkraczając na teren klasycznych gatunków muzycznych: wariacji i rozbudowanych dzieł wokalno-instrumentalnych. To korpus twórców i dzieł zupełnie zapomnianych, które łączy muzyczny temat Pieśni Legionów. Czyż nie jest to wystarczający powód, by nie tylko przywrócić je świadomości badaczy, lecz także wskrzesić repertuarowo?”