Własność w okresie przeobrażeń ustrojowych w Polsce z perspektywy orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

Fragment ze Wstępu:

Niniejsza praca dotyczy ważnego zarówno z teoretycznego, jak i praktycznego punktu widzenia problemu ochrony własności w związku z zapoczątkowanymi w latach 90. XX wieku przeobrażeniami ustrojowymi w Polsce i innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej. Podjęcie tej problematyki uzasadnione jest w szczególności faktem, iż w dalszym ciągu zarówno polskie organy władzy sądowniczej, a więc Trybunał Konstytucyjny i sądy, a także Europejski Trybunał Praw Człowieka stają przed koniecznością rozstrzygania spraw dotyczących aktów nacjonalizacyjnych i wywłaszczeniowych pochodzących z odległej przeszłości bądź spraw na tle nowego ustawodawstwa służącego usuwaniu niektórych skutków powojennych naruszeń własności. Zagadnienie zwrotu majątków znacjonalizowanych bądź przyznania odpowiedniej kompensaty stanowiło w Polsce, podobnie jak w innych państwa naszego regionu Europy, jeden z ważniejszych problemów ustrojowych (nie tylko ekonomicznych) przełomu wieków.



...Z uwagi na fakt nieuchwalenia w Polsce całościowej ustawy służącej zadośćuczy-nieniu z tytułu powojennych naruszeń prawa własności szczególna rola przypadła sądom, przed którymi od lat toczy się proces określany potocznie, choć nieprecyzyjnie, jako tzw. reprywatyzacja sądowa. W związku z tym ważnym zamierzeniem badawczym niniejszej pracy stało się określenie kierunków sądowej wykładni aktów nacjonalizacyjnych oraz wpływu, jaki wywarły na nie konstytucyjne i konwencyjne standardy ochrony własności, a także roli wykładni sędziowskiej zarówno tych aktów, jak i – przyjętych w okresie obowiązywania Konstytucji z 1997 r.

i wcześniej, ale pozostających w mocy – regulacji ustawowych służących usuwaniu niektórych skutków powojennych przekształceń własnościowych oraz innych zaszłości historycznych (ustawodawstwo zabużańskie).

Szczególnie inspirujące do formułowania ogólniejszych wniosków okazało się w toku badań orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego.

Wyniki analizy orzecznictwa ETPCz, Trybunału Konstytucyjnego, a także sądów (zwłaszcza SN i NSA), stać się miały podstawą do bardziej generalnych wniosków w zakresie roli wykładni sędziowskiej w okresie przeobrażeń ustrojowych, a także próby odpowiedzi na pytanie, czy takie organy jak Europejski Trybunał Praw Człowieka i Trybunał Konstytucyjny oraz sądy mogą zastąpić ustawodawcę w rozstrzyganiu o zaszłościach historycznych, czy też jednak głównym „aktorem” w tym procesie powinien być ustawodawca, najbardziej właściwy do podejmowania trudnych decyzji o znacznym ładunku politycznym.

Informacja dotycząca wprowadzenia produktu do obrotu:
Ten produkt został wprowadzony na rynek przed 13 grudnia 2024 r. zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami (Dyrektywą o ogólnym bezpieczeństwie produktów). W związku z tym może on być nadal sprzedawany bez konieczności dostosowania do nowych wymogów wynikających z Rozporządzenia o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów (GPSR). Produkt zachowuje pełną legalność w obrocie, a jego jakość i bezpieczeństwo pozostają zgodne z obowiązującymi wcześniej standardami.

Information regarding product placement on the market:
This product was placed on the market before December 13, 2024, in accordance with the applicable regulations at the time (the General Product Safety Directive). As a result, it can continue to be sold without needing to meet the new requirements introduced by the General Product Safety Regulation (GPSR). The product remains fully compliant with all previously valid legal standards, ensuring its continued quality and safety.