Restytucja samorządu stanowi integralny element transformacji systemowej. Nie ulega wątpliwości, że decentralizacja władzy publicznej, której emanacją była restytucja samorządu terytorialnego, stała się jednym z fundamentów ustroju III Rzeczypospolitej oraz Republiki Czeskiej. Samorząd terytorialny stanowi również ważny element duńskiego modelu ustrojowego. W dyskusji na temat samorządu bardzo często zapomina się jednak, że przyjmuje on różne formy w zależności od tego, czy obejmuje ogół jednostek zamieszkujących pewne terytorium (samorząd terytorialny), czy chociażby osoby należące do określonego zawodu (samorząd zawodowy). Będący egzemplifikacją decentralizacji samorząd nie jest więc pojęciem jednowymiarowym, odnoszącym się wyłącznie do stosunków terytorialnych. Bardzo istotną rolę w systemie reprezentowania interesów określonych grup społecznych odgrywa bowiem samorząd zawodowy. Z tych właśnie powodów zespół badaczy z kilku ośrodków naukowych podjął współpracę dotyczącą fenomenu samorządu, której efektem jest prezentowana monografia.