W okresie ostatnich 200 lat przemysł odcisnął silne piętno na rozwoju wielu polskich miast i regionów. Cały szereg małych ośrodków zawdzięcza temu sektorowi gospodarki ogromny wzrost potencjału demograficznego i gospodarczego, zwłaszcza w okresie uprzemysławiania ziem polskich w XIX w., a także po II wojnie światowej, kiedy procesy industrializacji stanowiły klucz ,,na drodze socjalistycznego rozwoju" kraju. Jednak lokalizacja działalności przemysłowej w małej jednostce osadniczej często nie stanowiła wystarczającego impulsu do przeistoczenia się miejscowości w prężny ośrodek przemysłowy. Podejmowane próby uprzemysłowienia, tak w początkach XIX w., jak i w latach pięćdziesiątych XX w., nie zawsze kończyły się sukcesem. Rola przemysłu w małych miastach została, czasem w niezwykle dotkliwy dla społeczności lokalnej sposób, zweryfikowana po wprowadzeniu na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia reguł gospodarki rynkowej. Okres po II wojnie światowej, szczególnie zaś dwa ostatnie dziesięciolecia przyniosły wiele zmian uwarunkowań działalności gospodarczej, a w konsekwencji przemianom ulegała również funkcja przemysłowa małych miast. Autorzy poszczególnych rozdziałów w niniejszej publikacji, sięgając do przykładów z różnych regionów Polski (zwłaszcza z terenu Polski Środkowej i Małopolski), podejmują próbę analizy wybranych aspektów rozwoju przemysłu w małych miastach i jego wpływu na kształt zagospodarowania przestrzeni wybranych ośrodków lokalnych.

Z wprowadzenia