Idea i światopogląd Z badań nad historią filozofii polskiej i jej okolicami

Czym jest historia filozofii polskiej? Odpowiedź na powyższe pytanie wydaje się prosta. Historia filozofii polskiej bada historię filozofii w Polsce. Mówimy zatem o dyscyplinie historycznej, będącej dyscypliną pomocniczą nauki podstawowej, jaką jest filozofia, albo – ponieważ filozofia nie jest dyscypliną historyczną, lecz nauką spekulatywną albo analityczną – mówimy o dziedzinie badań interdyscyplinarnych, łączących kompetencje historyczne i filozoficzne. Historyk filozofii polskiej nie tylko zatem bada dzieje idei, lecz także widzi te ostatnie w ich historycznym i biograficznym kontekście; jego tematem są nie tylko dzieje pojęć, lecz także historia języka ojczystego, w którym były one artykułowane; i wreszcie – rzecz ostatnia, ale ważna – w jego polu badawczym pojawiają się obiekty materialne: manuskrypty, kolejne wydania analizowanych tekstów i szczegółowe pomiędzy nimi relacje.
Tak właśnie uprawia historię filozofii polskiej Stanisław Pieróg, któremu ten tom, złożony z prac jego uczniów i przyjaciół, jest dedykowany. W pracach Stanisława Pieroga i w jego aktywności nauczycielskiej jest jednak coś więcej, pewien znaczący naddatek, który – jeśli to właśnie od Pieroga chcielibyśmy się dowiedzieć, czym jest historia filozofii polskiej – sprawia, że odpowiedź na tytułowe pytanie przestaje być oczywista. Historia filozofii polskiej może być bowiem filozofią albo, mówiąc ostrożniej, pytanie, czym jest historia filozofii polskiej, może być pytaniem filozoficznym. Sposób, w jaki ją uprawiamy (a przynajmniej sposób, w jaki uprawia ją Stanisław Pieróg), zakłada już bowiem pewne filozoficzne rozstrzygnięcia (ze Wstępu Wawrzyńca Rymkiewicza).