Kościół polski w Rzymie tożsamość i reprezentacja w perspektywie sztuki

Publikacja Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana” pt. Kościół polski w Rzymie: tożsamość i reprezentacja w perspektywie sztuki autorstwa Józefa Skrabskiego to nowatorskie i pasjonujące studium dziejów artystycznych i społecznych kluczowych polskich instytucji we Włoszech – narodowego hospicjum i kościoła św. Stanisława w Rzymie. Autor kompleksowo i w perspektywie kilku stuleci bada temat kształtowania polskiej tożsamości narodowej w Wiecznym Mieście i jej reprezentacji poprzez sztukę. Z jednej strony ze znawstwem wytrawnego badacza sztuki nowożytnej przygląda się dziełom malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego funkcjonującym w przestrzeni kościoła i hospicjum – i to zarówno obiektom wciąż istniejącym, jak i tym znanym jedynie ze źródeł pisanych – z drugiej zaś z uwagą i dużą wrażliwością historyczną odmalowuje kontekst społeczny opisywanych zjawisk artystycznych, czerpiąc między innymi z koncepcji miejsca pamięci Pierre’a Nory czy badań nad kreowaniem wizerunku za pomocą środków artystycznych (w tym wypadku obiektem zainteresowania nie jest jednak wizerunek konkretnej osoby, a całej nacji!). Czytelnicy znajdą w książce zarówno szczegółowy opis dziejów architektonicznych kompleksu polskiego w Rzymie od chwili jego powstania u schyłku XVI wieku aż po upadek żelaznej kurtyny, jak i błyskotliwą analizę zmieniającego się w tym długim okresie znaczenia polskich instytucji w Rzymie dla samoidentyfikacji Polaków jako jednej z wielu nacji szukających właściwych sposobów wyrażania własnej tożsamości i promowania swoich interesów w sercu chrześcijańskiego świata. Bohaterami tej opowieści są przebywający nad Tybrem Polacy różnych stanów, administratorzy i rektorzy świątyni narodowej, a także przedstawiciele elit Rzeczypospolitej i Stolicy Apostolskiej przyjmujący rolę fundatorów i protektorów narodowych instytucji. Głównym punktem odniesienia zawsze jednak pozostaje dla Józefa Skrabskiego sztuka.

Książka jest efektem wieloletnich badań obejmujących między innymi kwerendy archiwalne w Rzymie i Petersburgu. Wśród 379 barwnych ilustracji znajdują się nigdy niepublikowane fotografie i plany architektoniczne, a w liczącym ponad 100 stron aneksie źródłowym Czytelnicy znajdą m.in. szeroki wybór niewydanych do tej pory inwentarzy kościoła i hospicjum polskiego w Rzymie.