Wydawać by się mogło, że postać Tadeusza Kościuszki jest
w Polsce powszechnie znana i nie kryje w sobie żadnych
tajemnic. Kto z nas jednak wie, że młody Kościuszko kochał
się nieszczęśliwie w magnackiej córce, a odrzucony przez jej
ojca planował staropolskim zwyczajem porwać pannę? Albo że
podczas pobytu w Ameryce cudem uniknął śmierci, ale nie na polu
bitwy, lecz w zamachu? Lub że podczas drugiej wizyty w Stanach
Zjednoczonych był śledzony przez rosyjskich agentów, a do Europy
wracał incognito, ukryty pod fałszywym nazwiskiem jako Tomasz
Kanberg, niemiecki kupiec?
Więcej takich ciekawostek znaleźć można w najnowszej
biografii Naczelnika, napisanej przez historyka z Muzeum
Wojska Polskiego w Warszawie dr. Janusza Wesołowskiego. Badacz
prowadzi nas w niej ścieżką życiowych losów Kościuszki od
narodzin w drewnianym dworku w Mereczowszczyźnie na Polesiu,
przez naukę w Szkole Rycerskiej, udział w amerykańskiej wojnie
o niepodległość, służbę w armii koronnej Rzeczypospolitej, powstanie
1794 r., emigrację i wreszcie śmierć w szwajcarskiej Solurze. Narrację
uzupełnia opowieść o niezwykłych dziejach zabalsamowanego serca
Naczelnika (to kolejny mało znany epizod!), przechowywanego dziś
z czcią na Zamku Królewskim w Warszawie. Autor pisze przystępnie
i wartko, a w książce prezentuje najnowszy stan wiedzy o postaci
i dokonaniach Kościuszki.
Burzliwe losy rzucały Naczelnika w różne miejsca świata.
Odwiedził on m.in. Francję, Anglię, Stany Zjednoczone, Szwecję,
Niemcy, Włochy i Rosję. Wszędzie tam – nawet w Rosji, gdzie wszak
przebywał w niewoli – traktowany był z szacunkiem, jako bohater
wojenny, wybitny generał i bojownik o wolność, człowiek o wielkiej
godności i niezależności. Pamięć o nim trwa do dziś w wielu krajach
i na różnych kontynentach. Utrwalanie tej pamięci jest naszym
narodowym obowiązkiem i to nie tylko w Roku Tadeusza Kościuszki.
Książka ta umacnia ją w sposób szczególnie sugestywny, bowiem
tekst uzupełniają liczne ilustracje (123) przybliżające nie tylko postać
naczelnika, ale i czasy, w których żył.