Kultura wizualna w dobie terroryzmu

1. Twarze terroru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2. Perspektywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2.1. Sztuka i terroryzm – niebezpieczne sąsiedztwo? . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2.2. Podstawowe pojęcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
2.2.1. Terroryzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.2.2. Kultura wizualna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
1. ROTE ARMEE FRAKTION W MECHANIZMACH PAMIĘCI KULTUROWEJ . . . . . . . . 47
1.1. Krótko o kontrkulturowych kontekstach i historii Rote Armee Fraktion . . 49
1.2. Twórcy kina wobec RAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
1.3. Sztuka w zwierciadle archiwum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
1.4. Sztuki wizualne wobec społecznego kryzysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
2. THE TROUBLES. IKONOGRAFIE KONFLIKTU ULSTERSKIEGO . . . . . . . . . . . . . . . 89
2.1. Murale protestanckich lojalistów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
2.2. Murale katolickich republikanów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
2.3. Konflikt z perspektywy świata sztuki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
2.3.1. Problemy artystycznych polityk upamiętniania . . . . . . . . . . . . . . . 108
2.3.2. Pokonfliktowe archiwa sztuki i projekty kuratorskie . . . . . . . . . . . 113
2.3.3. Performerski ikonoklazm jako odpowiedź na lokalny kryzys
reprezentacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
2.3.4. Mocne i subtelne idiomy lokalne w sztuce instalacji i obiektów . . 119
2.3.5. Fotograficzne replikacje jako kontrolowane powroty do źródeł traumy 122
2.4. Troubles w dramatach kinowych i telewizyjnych ……………… 135
3. EKONOMIA POLITYCZNA OBRAZU. SZTUKA A SPRAWA PALESTYŃSKA . . . . . . 157
3.1. Siła Magnum. Fotoreporterzy wojenni jako twórcy obrazów
kolektywnej świadomości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
3.2. Sztuka palestyńska z perspektywy amerykańskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
3.3. Sztuka palestyńska z perspektywy europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
3.4. Sztuka palestyńska z perspektywy lokalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
3.5. Perspektywa hybrydyczna: epizody lokalne o zasięgu globalnym
i artystyczny nomadyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
3.6. Sprawa palestyńska w sztuce izraelskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
3.7. Kinowa „wiwisekcja” terrorysty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
4. CZAS AL-KAIDY. ZAMACHY Z 11 WRZEŚNIA 2001 roku I ICH NASTĘPSTWA
W OPTYCE KULTURY WIZUALNEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
4.1. Sztuka wokół ground zero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
4.2. W stronę nowej ikonografii terroru – kultura wizualna wobec następstw
11 września. Wybrane przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
4.2.1. Design i zbrodnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
4.2.2. Terror w sztuce czy terror sztuki? Kultura artystyczna
jako społeczny alergen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
4.2.3. Imaginarium okrucieństwa. Wojna, tortury i terroryzm
w perspektywie sztuki zachodniej i irackiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
4.2.4. Niespektakularne detronizacje – Saddam Husajn –
Osama bin Laden – Mu’ammar al-Kaddafi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
4.3. Euro-dżihad Al-Kaidy: Madryt i Londyn vs. karykatury Mahometa . . . . . 331
4.4. Dwa pytania zamiast konkluzji: Terroryzm zmienił świat, czy sztuka
może powiedzieć to samo? Jak robić sztukę po 11 września? . . . . . . . . 343
5. CZAS PAŃSTWA ISLAMSKIEGO I JEGO NIEPAŃSTWOWY TERRORYZM . . . . . . . 347
5.1. ISIS – infekowanie strachem i kulturowe reakcje immunologiczne . . . . . 349
5.1.1. Globalizacja a terroryzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
5.1.2. Infekowanie strachem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
5.1.3. Czym straszy ISIS? …………………………….. 353
5.1.4. Kto boi się ISIS? Racjonalizacja strachu i lęków . . . . . . . . . . . . . . 361
5.1.5. Sztuka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
5.1.6. Potraumatyczny dysonans poznawczy i jego redukowanie . . . . . . 372
5.2. Satyra wobec tragedii. Świat obrazów po zamachu na „Charlie Hebdo” . . . . 374
5.2.1. Atak i jego przyczyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
5.2.2. Efekt Je suis Charlie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
5.2.3. Toonophilia vs. toonophobia – napięcia wokół satyry obrazkowej . . 380
5.2.4. Militarno-ikoniczna osobowość naszych czasów . . . . . . . . . . . . . . 384
5.2.5. Radykalny zwrot w kulturze – fundamentalizm kontra populizm . . 386
PODSUMOWANIE, czyli z konieczności tymczasowe konkluzje dotyczące doby
terroryzmu, która wciąż trwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
1. Strategie i taktyki komunikacji wizualnej terrorystów w ostatnich dekadach 392
2. Konsekwencje kulturowe tej komunikacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
3. Polityki obrazowania terroryzmu w mediach i w kulturze artystycznej . . . 397
4. Rola sztuki we współtworzeniu archiwum terroryzmu . . . . . . . . . . . . . . . 400
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403