Likwidowanie szkolnictwa katolickiego w drugiej połowie lat czterdziestych XX wieku

Książka w sposób obiektywny i wyważony ukazuje cały bogaty arsenał chytrej i perfidnej walki z tą częścią szkolnictwa, która była wyznaniowa, tylko dlatego, że była katolicka. Autor odsłania paradoks ówczesnej sytuacji, z jednej strony potrzebę i konieczność odbudowy systemu szkolnictwa po stratach i zniszczeniach II wojny światowej, a z drugiej równoczesne ograniczanie oraz eliminację szkół katolickich.

Całość zgromadzonego materiału została uporządkowana bardzo jasno i logicznie. Omówiono najpierw główne założenia i politykę władz wobec szkolnictwa katolickiego, a następnie podstawowe szczeble edukacyjne i wychowawcze: przedszkola, szkoły podstawowe, średnie ogólnokształcące i zawodowe. W ten sposób bardzo wyraziście wykazano strategię walki ze szkolnictwem wyznaniowym w Polsce.

Publikacja Witolda Chmielewskiego daje nowe spojrzenie na losy polskiej oświaty, szkolnictwa w początkowym okresie Polski Ludowej. Do tej pory wielu historyków nie tylko wychowania obszernie opisywało tzw. ofensywę ideologiczną w Polsce, jaka miała miejsce od roku 1949. Wiązano z nią wielki przełom. Autor swym dziełem, choć tego nie akcentuje, dowodzi, że walka o szkołę toczyła się nieustannie już od 1945 roku i łączyła w sobie nie tylko prymitywne, aroganckie, ale i niezwykle wyrafinowane oraz przebiegłe środki.

Prof. dr hab. Julian Dybiec