Niepoczytalne

„Ta frapująca apologia literatury wyciąga wnioski z faktu, że pisarstwo – jak w ogóle sztuka – w ostatnim półwieczu znalazło się z boku sceny. Że główna akcja gry w modyfikacje rzeczywistości przeniosła się gdzie indziej. Bo właśnie dlatego literackie teksty i eseje, które przywołuje książka Jerzego Franczaka, stały się «niepoczytalne». Na przełomie tysiącleci zyskały – jak u Brunona Schulza – status «nieczystych manipulacji», okazują się «występne», «nielegalne» i «rozwiązłe». Tak zdobywają sobie nową wolność – na pograniczu zaangażowania i szalbierstwa, świadectwa i histerii, perfidii i parodii. Czasem w trybie wstecznym.


Trzy razy po dziewięć portretów (po części podwójnych) tej książki przedstawia w zarysie nowy kanon – nie tylko autorów, ale także sposobów czytania. Jerzy Franczak zna sztukę czytania literatury z całą jej dwuznacznością, poprzez deformacje, potencjalność i sugerowany chaos. Kreuje formy zdarzeń lekturowych, spisując tym samym własną narrację o rozumieniu, do którego wzywa każda godna tej nazwy opowieść”.

Jan Gondowicz


Jerzy Franczak (ur. 1978) – prozaik, eseista, literaturoznawca. Autor m.in. powieści: Przymierzalnia (2008), Nieludzka komedia (2009), Da capo (2010), NN (2012), zbiorów opowiadań: Szmermele (2004), Sainte-Fabeau (2017), Święto odległości (2018), a także rozpraw: Rzecz o nierzeczywistości. Sartre – Gombrowicz – Nabokov (2002), Poszukiwanie realności. Światopogląd polskiej prozy modernistycznej (2007), Błądzące słowa. Jacques Ranciere i filozofia literatury (2017), Maszyna do myślenia. Studia o nowoczesnej literaturze i filozofii (2019). Pracownik naukowy Wydziału Polonistyki UJ.