Publikacja jest zbiorem 25 artykułów. O doborze pisarzy, którym poświęcono poszczególne studia, decydowało przede wszystkim kryterium ich znaczenia w polskiej kulturze, z punktu widzenia zarówno czasów im teraźniejszych, jak i obecnych, choć nie zabrakło miejsca dla ujęć rosji proponowanych przez literatów mniej wybitnych: XVII-wiecznych poetów (Samuel Twardowski, Stanisław Grochowski i jeden z twórców antymoskiewskiego stereotypu Eliasz Pielgrzymowski) i pamiętnikarzy (m.in. hetman Stanisław Żółkiewski, Jan Chryzostom Pasek, Stanisław Niemojewski, Samuel Maskiewicz), przedpowstaniowych literatów z Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego (tu poznamy styl myślenia nie tylko koryfeuszy ówczesnego życia literackiego – Juliana Ursyna Niemcewicza, Franciszka Wężyka, Stanisława Staszica, Hugona Kołłątaja – ale też zapomnianych dziś, a wtedy cenionych oratorów – Aleksandra Linowskiego czy Tadeusza Matuszewicza), wreszcie zesłanych w głąb imperium pisarzy (Tadeusz Łada-Zabłocki, Apollo Korzeniowski, arcybiskup Zygmunt Szczęsny Feliński).