Polityka regionalna Unii Europejskiej jako polityka publiczna

Niejasna, mało skuteczna, trudno dostrzegalna, skomplikowana – tak często określa się politykę regionalną Unii Europejskiej. Tymczasem jest ona jedną z najważniejszych polityk publicznych, zwłaszcza ze względu na ilość środków pochodzących z budżetu UE na rozwój i tworzenie wysokiej jakości życia. Jednocześnie Polska jest jednym z największych beneficjentów tej polityki, stąd zasadność podejmowania problematyki optymalizacji unijnej polityki regionalnej. Autorzy najważniejszych opracowań w polskiej literaturze przedmiotu odwołują się głównie do aspektów normatywnych (prawnych i regulacyjnych) bądź rozstrzygnięć administracyjnych. Brakuje natomiast analiz odnoszących się do polityki regionalnej w kontekście procesu politycznego, sposobu jej tworzenia, uzgadniania priorytetów rozwojowych, sposobów podejmowania decyzji.

W coraz bardziej złożonych społeczeństwach, układach regionalnych, w których mamy do czynienia ze zjawiskami o zintegrowanym charakterze, otwarcie się polityki regionalnej na innych – pozapaństwowych i pozaunijnych – aktorów jest działaniem w kierunku zwiększenia jej efektywności. Wiąże się to z koniecznością ustalania instrumentów nie tyle ustandaryzowanych, ile dopasowanych do potrzeb i oczekiwań adresatów, a zarazem osiągających założone cele badanej polityki. Jednocześnie wskazuje to na większe wyzwanie w zakresie sterowania unijną polityką regionalną.

Punktem wyjścia rozważań przedstawionych w niniejszej książce jest spojrzenie na politykę regionalną Unii Europejskiej z punktu widzenia nauki o polityce publicznej. Ta interesująca perspektywa poznawcza pozwala na namysł nad unijną polityką regionalną jako działaniem, w wyniku którego władza oraz obywatele organizują proces rozwiązywania problemów związanych z rozwojem. Mowa tutaj o sferze konkretnych działań, a nie tylko walki o władzę.

Autor dokonuje oceny podejścia opartego na politykach publicznych na podstawie analizy polityki regionalnej w kontekście jej optymalizacji. Nie bez znaczenia pozostaje środowisko instytucjonalne, dekonstrukcja europejskiego procesu politycznego rozumianego jako seria etapów angażujących różnych aktorów, instrumenty, procedury oraz interakcję między nimi. To wszystko składa się na proces tworzenia polityki regionalnej UE także w krajach członkowskich, a zatem i w Polsce.