Portret Polski. Tradycja i świadomość historyczna to przygotowany z wielką starannością album poświęcony udostępnionej dla zwiedzających w 1963 roku galerii Portretu Polskiego, która niebawem zostanie zamknięta. Autorka, Krystyna Gutowska-Dudek, wieloletnia opiekunka zbioru malarstwa w muzeum wilanowskim, kreśli we wstępie historię galerii od czasów, kiedy muzeum zostało otwarte przez Stanisława Kostkę Potockiego. Każdy portret, prezentowany w miniaturze i na całostronicowej reprodukcji, opatrzony jest komentarzem autorki poświęconym portretowanej postaci, niekiedy okraszony anegdotą. Można powiedzieć, że jest to nie tylko album poświęcony malarstwu, ale i bogato ilustrowany podręcznik do historii Polski od XVI do XIX wieku.