Noblista jest uznawany za jednego z twórców ekonomii eksperymentalnej. Wykazał, że stan równowagi rynkowej osiągany jest z udziałem niedoskonale poinformowanych ludzi, zaś ich rynkowe interakcje wytwarzają głęboką racjonalność, nazywaną przez autora racjonalnością ekologiczną. Przełomowe eksperymenty Smitha były szokujące dla teoretyków tradycyjnego nurtu ekonomii, podważyły bowiem dotychczasowe wyobrażenia na temat warunków, jakie muszą być spełnione, aby rynek mógł zbliżyć się do stanu równowagi nazywanego doskonałą konkurencją.

Smith przeprowadzał także badania laboratoryjne dotyczące interakcji ludzi w niewielkich grupach w sytuacjach, gdy nie współtworzą oni bezosobowego mechanizmu, ale mają za partnerów inne jednostki. W tego typu interakcji, określanej jako wymiana osobista, ludzie zachowują się inaczej niż w interakcjach rynkowych. Rezultaty te zaprzeczyły teorii konwencjonalnej ekonomii i matematycznej teorii gier, wywołując wśród badaczy dyskusje o przyczynach niestandardowego zachowania uczestników wymiany osobistej.

W książce autor przedstawia powyższe wnioski w powiązaniu z badaniami terenowymi oraz z głównymi ideami szkockiego oświecenia, jak również z przemyśleniami F.A. Hayeka.