Poradnik stanowi kompleksową analizę nowej instytucji prawa samorządowego jaką jest raport o stanie gminy, powiatu oraz województwa, wprowadzonej przepisami ustawy z 11.01.2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. Raport ten jest kompleksowym podsumowaniem działalności organu wykonawczego danej jednostki za rok ubiegły, praktycznie na każdym polu jego aktywności.

W publikacji w praktyczny sposób zaprezentowano i przeanalizowano nie tylko samo pojęcie, istotę i cel raportu, ale również procedurę jego rozpatrywania, na którą składają się takie etapy.

Publikacja składa się z pięciu rozdziałów:
- w rozdziale I przedstawiono pojęcie, istotę oraz cel raportu o stanie jednostki samorządu terytorialnego;
- rozdział II poświęcony został w sposób kompleksowy treści raportu;
- w rozdziale III przedstawiono procedurę przygotowania raportu;
- dwa ostatnie rozdziały dotyczą z kolei przebiegu debaty nad raportem (rozdział IV) oraz wieńczącej tę debatę procedury udzielenia wotum zaufania (rozdział V).
Dodatkowym walorem książki są dołączone do niej wzory dokumentów, które ułatwią prawidłowe przeprowadzenie procedury rozpatrywania raportu o stanie gminy, powiatu, województwa.