Prawa człowieka to podstawowe normy przysługujące każdemu z nas, wynikające z samego faktu bycia człowiekiem, np. prawo do życia, wolność słowa, zrzeszania się czy prawo do edukacji. Źródłem wszystkich praw i wolności jest godność każdego człowieka. Prawa człowieka mają charakter powszechny i przyrodzony, a także niezbywalny, nienaruszalny oraz naturalny. Ochrona praw człowieka stanowi podstawowe zadanie organów administracji publicznej i efektywność działań w tym zakresie jest wyrazem prawidłowego funkcjonowania państwa. Głównie obowiązki te kojarzone są z organami szczebla centralnego. Nie można jednak zapominać, że wiele z nich spoczywa również na jednostkach samorządu terytorialnego. Niniejsza książka przedstawia zagadnienie ochrony praw człowieka w kontekście roli, jaką pełni samorząd gminny. Jej celem jest próba wskazania genezy, wytycznych oraz założeń leżących u podstaw istoty samorządu terytorialnego oraz przede wszystkim gminy. W szczególności odnosi się do wskazania głównych dóbr należnych człowiekowi oraz rozwoju prawa międzynarodowego praw człowieka, które mają niewątpliwie do dziś bardzo duże przełożenie na rozumienie praw człowieka i ich ochrony w gminie. Ponadto autor dokonuje próby klasyfikacji praw i wolności, które mają szczególne znaczenie na szczeblu komunalnym.
W dalszej kolejności omawia pozycję ustrojową gminy w Rzeczypospolitej Polskiej, tak aby w końcu przedstawić szczegółową charakterystykę obowiązków gminy natury pozytywnej i negatywnej w obszarze ochrony praw człowieka.