Sąsiedzi Historia zagłady żydowskiego miasteczka

Kilka lat temu, w czasie rozmowy przez platformę Zoom na zaproszenie nauczyciela historii z klasą pewnego warszawskiego liceum, jeden z uczniów zadał mi pytanie – czy w związku z tym, że sprawa Jedwabnego była tak intensywnie debatowana publicznie przez wiele miesięcy, to czy te wszystkie dyskusje, w których brałem udział i które śledziłem na temat Sąsiadów, nauczyły mnie czegoś nowego o tej zbrodni? I czy gdybym o tym czymś wiedział wcześniej, to coś bym w książce napisał inaczej? Zbił mnie z tropu tym pytaniem, muszę przyznać, i przepraszając go ogromnie, bo mi wstyd było dawać tak niepedagogiczną odpowiedź, zgodnie z moją subiektywną prawdą powiedziałem – że nie, że po tych wszystkich dyskusjach nie widzę powodu, żeby w książce cokolwiek zmieniać czy uzupełniać. Z jednym może wyjątkiem. Wiedząc to wszystko, co już dzisiaj wiemy, jestem zdania, że lepiej byłoby napisać jedną wspólną książkę o trzech mordach, których dokonano 5 lipca w Wąsoszu, 7 lipca w Radziłowie i 10 lipca w Jedwabnem. Te trzy zbrodnie są ze sobą połączone i częściowo ci sami ludzie brali w nich udział. Ale to, co napisałem o mordzie w Jedwabnem, pozostawiłbym bez zmian. Berlin, 15 lutego 2025