Naszym celem była próba – miejmy nadzieję, że udana – przedstawienia obecnych w nauce ustaleń dotyczących różnych, czasem skonfliktowanych przez dziesięciolecia, postaci i środowisk katolickich, które w okresie PRL realizowały swoiście pojętą zasadę – własną prawdę o sensus catholicus, uwzględniając wszystkie powikłania, ograniczenia systemu, który potrafił zarówno kusić, jak i niszczyć, wystawiając na ciężkie próby twardość i niezłomność charakteru, wolę zawarcia kompromisu, czasem także ewangeliczną miłość bliźniego. Dziś możemy powiedzieć, że okoliczności te stanowią swoiste ramy dla sensus catholicus okresu PRL. Właśnie ta specyfika jest szczególnie interesująca. Chcielibyśmy, aby czytelnik otrzymał publikację, w której znajdzie pogłębione interpretacje różnych postaw środowiskowych, orientacji, form aktywności katolików świeckich, wielowymiarowych relacji z hierarchią kościelną i władzą (także organami bezpieczeństwa publicznego). Chodziło nam także o prezentację zróżnicowanych, pełnych ideowego kolorytu koncepcji programowych wybranych środowisk i ich reprezentantów, tak w skali ogólnopolskiej, jak i regionalnej.

Ze Wstępu