Strategie psychodydaktyki twórczości w kształceniu językowym (na przykładzie języka francuskiego)

Zaletą tej rozprawy jest bardzo dobre, syntetyczne i kompetentne osadzenie jej we współczesnych pedagogiach, które uzasadniają inne podejście do kształcenia językowego. Autorka bardzo dobrze łączy klasyków rodzimej glottodydaktyki z najnowszymi badaniami i teoriami francuskich pedagogów. Jest to niewątpliwie godna uwagi i szerokiego upowszechnienia w środowisku oświatowym (szkolnym i pozaszkolnym) oraz akademickim oferta kształcenia innowacyjnego i partycypacyjnego, konstruktywistycznego, które odchodzi od kształcenia adaptacyjnego, sprzyjając większej efektywności w realizacji zakładanych przez nauczycieli lub uczących się (studiujących) celów. [...] Książka E. Jastrzębskiej spełni także rolę bardzo dobrze napisanego podręcznika, dzięki bogactwu treści, interesującej formie przekazu, w tym zilustrowaniu czy syntetycznym porównywaniu.

Prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski
(fragment recenzji wydawniczej)



Trzy pierwsze rozdziały niniejszej publikacji ukazują wielość źródeł współczesnej glottodydaktyki i złożoność jej dyskursu, ze szczególnym uwzględnieniem jej twórczego wymiaru. Są przeglądem celowo dobranych elementów dwóch literatur przedmiotu: dydaktyki języków obcych i pedagogiki twórczości.

Rozdział 1 przedstawia psychopedagogiczne fundamenty współczesnej dydaktyki języków obcych, ze szczególnym uwzględnieniem nurtu humanistycznego: nowego wychowania i tzw. pedagogiki terapeutycznej, oraz współczesne koncepcje nauczania, m.in. francuskie koncepcje holistyczne.

Rozdział 2 wskazuje na lingwistyczny rodowód dydaktyki języków obcych, ukazując ewolucję pojęcia kompetencji komunikacyjnej (od teorii Chomsky’ego do koncepcji Hymesa) i jej współczesne implikacje.

Rozdział 3 jest analizą twórczych aspektów dydaktyki języków obcych i próbą udowodnienia, że jest to dziedzina szczególnie predestynowana do bisocjacji z pedagogiką twórczości oraz do tworzenia otwartych koncepcji kształcenia.

Rozdział 4 został poświęcony przeprowadzonym badaniom własnym o charakterze triangulacyjnym, łączącym strategie jakościowe (obserwacja i analiza dokumentacji) ze strategią ilościową (sondaż diagnostyczny), dotyczącym działań twórczych w zakresie nauczania/uczenia się języka francuskiego.

W końcowym rozdziale charakteryzuję wybrane strategie psychodydaktyki twórczości: myślenie dywergencyjne, pytajne, asocjacyjne, analogiczne i metaforyczne, abstrahowanie, transformowanie oraz twórcze rozwiązywanie problemów, z uwzględnieniem przykładów ich praktycznej aplikacji w nauczaniu języka obcego. Przedstawiam również własny model oraz przykłady wygenerowanych na jego podstawie modeli szczegółowych, dokonując tym samym próby konceptualizacji własnej koncepcji twórczego nauczania/uczenia się języków obcych.



Konkludując, niniejsze opracowanie jest zapisem próby zrealizowania dwóch procesów integracyjnych w celu wzbogacenia praktyki edukacyjnej, a mianowicie:

1) integracji poziomej między dwoma dziedzinami: dydaktyką języków obcych (w jej wymiarze metodycznym) a pedagogiką twórczości;

2) integracji pionowej, tj. połączenia badań z ich praktycznym zastosowaniem (Hejnicka-Bezwińska, 2008, s. 242) czy, jak to ujmuje Stanisław Palka, „twórczego powiązania obu modeli postępowania humanistycznego” (2006b, s. 80): badawczego i praktycznego.