Historia Kościoła katolickiego w Polsce po 1945 roku jest niesłychanie złożona, jedno jednak jest niezmienne: Kościół zawsze zajmował wyjątkową pozycję w życiu publicznym. Występował i uznawany był jako reprezentant wartości "uniwersalnych" i "narodowych". Jako "szaniec polskiej kultury". Jako mediator pomiędzy społeczeństwem a władzą. Jako ważny gracz w życiu politycznym.

Ta wyjątkowa, wielowymiarowa pozycja decyduje o niezwykle rozległym wpływie Kościoła na życie publiczne. jest to wpływ jawny, widoczny na poziomie instytucjonalnym i prawnym, ale także ukryty, podskórny, przejawiający się w milczącym uznaniu wyjątkowej pozycji Kościoła w życiu narodu i jednostki i uznawaniu za niepodważalne wartości reprezentowanych przez religię katolicką.

Autorki i autorzy rozpraw zamieszczonych w tomie interesują się zarówno momentami, w których krzyżowały się - w sposób harmonijny bądź konfliktowy - interesy instytucji teatru i instytucji Kościoła, jak i zjawiskami, w których dopiero w spojrzeniu "z ukosa" widoczny staje się wpływ katolickiej aksjologii na kształt życia teatralnego.

Przykładów tak rozumianych relacji teatru i Kościoła dostarcza garściami historia. A jednak nie powstała dotąd praca, która te relacje uczyniłaby przedmiotem pierwszoplanowego namysłu. Czy wobec tego przesadą będzie stwierdzenie, że nie znamy i nie rozumiemy historii polskiego powojennego teatru?