Książka ukazuje dzieje terytorialnych władz wojskowych szczebla okręgowego w Polsce w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej. Na szerokim tle historycznym przedstawione zostały w niej skomplikowane przekształcenia organizacyjne okręgów wojskowych, ich zmiany terytorialne, a także ich rola i miejsce w strukturze polskiej armii. Wiele miejsca poświęcono również w pracy sprawom strukturalnym, dyslokacyjnym i personalnym nie tylko dowództw okręgowych, ale również służb i jednostek wojskowych dyslokowanych na terenie poszczególnych okręgów.

Ich dowództwa sprawując władzę na określonym terytorium realizowały zadania związane z przygotowaniem kraju do obrony, dlatego też ważnym zagadnieniem omówionym w pracy była problematyka dotycząca wyszkolenia wojska oraz jego tzw. życia codziennego w poszczególnych okręgach wojskowych (m.in. upolitycznienie i upartyjnienie armii, stan nastrojów i dyscypliny, polityka personalna, czy działalność kulturalno-oświatowa).

Armia stworzona przez władze komunistyczne miała oficjalnie charakter ogólnonarodowy, lecz w praktyce w ciągu kilku lat stała się siłą znajdującą się w pełnej dyspozycji partii komunistycznej, przez co poza zadaniami wynikającymi z systemu obrony państwa – okręgi wojskowe również realizowały narzuconą im rolę polityczną sprowadzającą się do wspierania i obrony „władzy ludowej” poprzez szeroki zaangażowanie podległych wojsk do zwalczania podziemia zbrojnego i tzw. wielkich akcji polityczno-propagandowych (głosowania ludowego i wyborów do Sejmu Ustawodawczego).

Obok tych działań, okręgi wojskowe brały także udział w realizacji szeregu zadań niewątpliwie pożytecznych i potrzebnych z punktu widzenia interesów kraju dotyczących m.in. rozminowania terytorium państwa, ochrony granic, pomocy w zasiedleniu i zagospodarowaniu tzw. Ziem Odzyskanych, zwalczaniu skutków klęsk żywiołowych, czy pomocy przy odbudowie zniszczonego kraju, które ukazane zostały na szerokim tle historycznym, niezbędnym dla omówienia zagadnień szczegółowych związanych z dziejami terytorialnych władz wojskowych szczebla okręgowego.