Prace prezentowane w niniejszym zbiorze stanowią rozszerzone i wzbogacone wydanie referatów wygłoszonych podczas sympozjum, które odbyło się 13 listopada 2015 r. na Wydziale Prawa i Administracji Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie. W swej treści nawiązują do zasadniczej idei kolokwium, ukazując różne aspekty – zarówno polityczne, jak i społeczne – udziału społeczeństwa obywatelskiego we władzy i zarządzaniu Pierwszą Rzecząpospolitą w XVI–XVIII wieku. Poruszona problematyka ukazuje różnorodność, a także stopień zaawansowania rozwoju form i doświadczeń obywatelskiego funkcjonowania dawnej Rzeczypospolitej.