Umysł Wszechświata

Opracowanie i tłumaczenie – Piotr Roszak

Wydawać by się mogło, że religia jest nieobecna w nauce, ale tak nie jest. Właśnie w tym duchu Mariano Artigas podejmuje w tej książce wyzwanie do zbudowania takiego wydolnego połączenia, pewnego rodzaju mostu między naukami eksperymentalnymi a religią w ogólności. Jest to zadanie, które nie należy do łatwych, zwłaszcza jeśli ma się skrupulatnie szanować specyficzny charakter każdej z nich i metodologiczny brak ciągłości między nimi, który gwarantowałby ich wzajemną autonomię. Dlatego w swojej książce Artigas skupia się na założeniach nauki i implikacjach postępu naukowego, ukazując głęboką spójność tego rodzaju refleksji filozoficznej z perspektywą metafizyczną i religijną, w których aktywność boska i duchowość ludzka nadają głębszy sens wysiłkowi naukowemu.

Namysł Artigasa ma charakter filozoficzny, ale za punkt wyjścia nie obiera zasad metafizycznych. Raczej skupia się na pewnych stanach rzeczy, które powinny być traktowane jako założenia nauki, ponieważ są jej niezbędnymi warunkami: inteligibilność natury, zdolność ludzka do poznania porządku naturalnego, wartość zaangażowania w działalność naukową. Swoje studium wieńczy zaś refleksją o powiązaniach między tymi ogólnymi założeniami a osiągnięciami postępu naukowego. W istocie fakt, że nauka działa i to tak dobrze, powinien nieść głębokie implikacje dla naszego rozumienia i oceny uwarunkowań ontologicznych, epistemologicznych i etycznych, które czynią naukę możliwą.

Założenia nauki analizowane w Umyśle Wszechświata przy naiwnym spojrzeniu mogłyby się wydawać trywialne i niezasługujące na poważne badania; a jednak refleksja filozoficzna i teologiczna nad nimi nie jest w żadnym razie kwestią trywialną. Analizy Artigasa cechuje prostota i uczciwość, ale z pewnością nie są one powierzchowne. Udaje mu się zbudować filozoficzny most, który służy do oparcia na solidnym fundamencie prawdziwego dialogu między nauką a religią. Zważywszy na nowość perspektywy, jej wewnętrzną wartość i rozległość horyzontów, które otwiera przed czytelnikiem, Umysł Wszechświata można uznać nie tylko za znaczący wkład, lecz także za istotny postęp w obszarze współczesnego dialogu między wiarą a nauką.

Kard. Paul Poupard Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Kultury [Fragm. „Wstępu”]