Unia polsko-czechosłowacka Projekt z lat 1940–1943. Ukochane dziecko premiera gen. Władysława Sikorskiego

W książce zostały opisane przebieg i rezultaty trzech etapów polsko-czechosłowackich stosunków z lat 1940–1943. Głównym tematem dyskusji i negocjacji prowadzonych przez polską i czechosłowacką stronę w tamtym czasie była konstrukcja powojennego związku (unii, konfederacji, federacji). Związku, który w zamyśle Polski mógł nie tylko stanowić jądro nowego środkowoeuropejskiego układu geopolitycznego, ale byłby również elementem federacyjnego systemu bezpieczeństwa. Miał on bowiem szanse stać się przykładem korzystnej współpracy mniejszych krajów i zapewniać europejski pokojowy ład. Projekt ten nie został jednak zrealizowany.

Ireneusz T. Kolendo opisał nie tylko polsko-czechosłowackie stosunki polityczne w czasie II wojny światowej, ale ukazał również międzywojenny kontekst relacji obu państw. Podjął się także próby odpowiedzi na intrygujące pytanie, dlaczego plan premiera Władysława Sikorskiego i jego politycznych przyjaciół nie powiódł się. Mimo że strona polska, podejmująca związkowe rozmowy z ugrupowaniem Edvarda Beneša, wypracowała prawne zręby projektu. Rozważania te pozostają niewątpliwie ważne także współcześnie, kiedy zastanawiamy się nad wizją powojennego systemu bezpieczeństwa europejskiego.