Katalog wystawy „Walka i Cierpienie. Obywatele polscy podczas II wojny światowej” prezentuje pełen zakres eksponatów, które tworzyły wspomnianą ekspozycję. Publikacja skłania do refleksji nad znaczeniem ofiary, którą ponieśli Polacy wskutek ekspansji totalitaryzmów XX w.

Wystawa czasowa „Walka i Cierpienie. Obywatele polscy podczas II wojny światowej” była prezentowana od 1 września 2019 r. do 28 lutego 2022 r. w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Stanowiła szczególną formę upamiętnienia 80. rocznicy wybuchu najtragiczniejszego w dziejach konfliktu zbrojnego. Ekspozycja wszechstronnie opowiadała o doświadczeniach Polaków, którzy z jednej strony podjęli heroiczną próbę obrony niepodległości, a z drugiej – doświadczyli bezprecedensowych krzywd wyrządzanych przez niemieckich i sowieckich okupantów.

Tragiczne wydarzenia wojenne przyniosły Polakom ogromne straty. Była to również najtrudniejsza w historii próba patriotyzmu dla polskiego społeczeństwa, które musiało zjednoczyć się w walce przeciwko potężnym wrogom.

„Mimo terroru i strat przez cały okres wojny polskie elity niepodległościowe stały po stronie sił walczących z totalitarnym złem. Pod ich kierownictwem walczyły w okupowanym kraju i poza nim setki tysięcy polskich obywateli” – czytamy w przedmowie do publikacji.

Katalog jest nie tylko książkową dokumentacją wystawy. To również publikacja pozwalająca lepiej zrozumieć istotę polskiej walki i cierpienia podczas wojny, a także bezgranicznego poświęcenia dla ojczyzny, które stało się fundamentem współczesnej niepodległości Polski.

Zasadniczą częścią wydawnictwa jest ponad 100 szczegółowych not katalogowych eksponatów, które znalazły się na wystawie. Wśród nich są m.in. elementy uzbrojenia i umundurowania, książki i druki ulotne czy przedmioty codziennego użytku. Poprzedza je obszerny wstęp merytoryczny, w którym nakreślono historyczny kontekst dramatycznych losów Polaków w czasie II wojny światowej oraz różne wymiary walki z okupantami. Wartościowym uzupełnieniem publikacji są również czytelne infografiki.