Wielki Terror 1937-1938

Album „Wielki Terror 1937-1938”
Przedmowa: Arsenij Roginski, historyk, obrońca praw człowieka, przewodniczący Stowarzyszenia "Memoriał" w Moskwie.
Wstęp historyczny: Nicolas Werth, wybitny historyk francuski, profesor w Centre national de la recherche scientifique (CNRS) w Paryżu.
Esej o fotografii: Cristian Caujolle, filozof, francuski krytyk fotografii, założyciel Agencji VU.

Fotografie współczesne: Tomasz Kizny
Fotografie archiwalne: Archiwum Stowarzyszenia "Memoriał”, Centralne Archiwum FSB RF, Państwowe Archiwum RF w Moskwie, Państwowe Archiwum Kino-Foto Dokumentów w Krasnogorsku i inne.

Książka składa się z trzech części.
1. Skazani. Fotografie ofiar terroru zrobione przez sowiecką policję polityczną NKWD w moskiewskich więzieniach w latach 1937-1938, na krótko przed egzekucją. Ten bezprecedensowy portret zbiorowy społeczeństwa w czasie terroru, obejmuje wszystkie warstwy społeczne.

2. Nekropolia terroru. Współczesne zdjęcia miejsc egzekucji i grobów ofiar, których położenie przez dziesięciolecia było trzymane w tajemnicy. Do dzisiaj zidentyfikowano około 100 miejsc zbiorowych grobów na terytorium byłego ZSRR. W zamyśle autora, te fotografie to "obrazy-przeciw-niepamięci", w duchu myśli Georges'a Didi-Hubermann'a, że w sensie symbolicznym, "drastycznym aktem przeciwko ludzkiej godności ofiar, jest pozbawienie ich nawet prawa do grobu – prawa do pamięci" (Images malgré tout, Les Editions de Minuit, Paris, 2004.).

3. Świadkowie. Na trzecią część albumu składają się współczesne fotografie osób, których rodzice zostali zamordowani w czasie Wielkiego Terroru. Portretom towarzyszą wybrane fragmenty wywiadów, oddające atmosferę czasu totalnego terroru, przywołują wspomnienia rodziców, dzień ich aresztowania, mówią o wieloletnich poszukiwaniach bliskich, którzy zniknęli bez śladu, a także o losach ludzi na całe życie naznaczonych piętnem "dziecka wroga ludu". Twarze "sierot" Wielkiego Terroru z wypisanym na nich uczuciem krzywdy, bezsilności, złamanego życia, to obrazy i dokumenty same w sobie.