Zaburzenia snu w codziennej praktyce

Książka „Zaburzenia snu w codziennej praktyce” jest pierwszym w całości polskim opracowaniem problematyki medycyny snu, czyli tej dziedziny medycyny, która zajmuje się diagnostyką i leczeniem zaburzeń snu. W ciągu ostatnich lat ukazało się kilka bardzo interesujących i godnych polecenia książek wybitnych polskich autorów na temat wybranych jednostek chorobowych: bezsenności, zaburzeń oddychania podczas snu czy zespołu niespokojnych nóg. Ponieważ od ponad 25 lat moim głównym zainteresowaniem naukowym i klinicznym jest sen (badania nad snem i leczenie zaburzeń snu), podjąłem próbę przygotowania poradnika, który – mam nadzieję – w przystępny i prosty sposób przybliży Czytelnikom całokształt zagadnień z zakresu medycyny snu.
Czy warto w ogóle zajmować się snem i zaburzeniami snu?
Przesypiamy średnio 1/3 życia i z pewnością nie jest to czas zmarnowany. Mało tego, sen odpowiedniej jakości jest niezbędny do normalnego funkcjonowania w ciągu dnia. Zwierzęta eksperymentalne pozbawione snu umierają w ciągu kilku tygodni. Pacjenci cierpiący na przewlekłą bezsenność oceniają jakość swojego życia gorzej niż w jakiejkolwiek innej chorobie. Prawidłowy sen odpowiada za regenerację fizyczną, psychiczną, utrwalanie pamięci i regulację wielu, a może nawet wszystkich procesów fizjologicznych. Słowem, nie ma zdrowego człowieka i zdrowego społeczeństwa bez zdrowego snu.
Zaburzenia snu są bardzo powszechne. Z wiekiem ilość i jakość snu wyraźnie się zmniejsza. Wiąże się to zarówno z fizjologicznymi procesami starzenia, jak i ze zmianą stylu życia. Krótkotrwałe problemy ze snem, trwające 1 czy 2 noce, występują dość powszechnie. Są one najczęściej następstwem zwiększonego napięcia, emocji, stresów, drobnych dolegliwości (np. kataru lub bólu zęba) albo zmiany otoczenia (choćby w czasie podróży). Gorzej jednak, jeżeli utrzymują się dłużej niż kilka nocy. Zaburzenia snu zwykle sygnalizują różne inne dolegliwości psychiczne lub somatyczne, ale mogą też stanowić chorobę samoistną. Polskie i światowe statystyki pokazują, że od 30 do 50% osób skarży się na różne problemy ze snem. Konsekwencją tych problemów są rozmaite choroby, problemy społeczne i ekonomiczne. Aby zadbać o zdrowy sen, przede wszystkim trzeba mieć świadomość, jak ważny jest to problem, a ponadto – wiedzę na temat snu i umiejętności rozpoznania i leczenia zaburzeń snu. Właśnie to ważne zadanie – dbania o zdrowy sen pacjentów – przypada nam, lekarzom. Szczególnie lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, którzy są najbliżej pacjenta, znają go najlepiej i najczęściej mają z nim kontakt, mogą najwcześniej rozpoznać problem i szybko udzielić pomocy.
Niestety medycynie snu na uczelniach medycznych w Polsce poświęca się bardzo mało czasu (od 30 do 60 minut na całe 6 lat studiów). Kierując się więc potrzebą uzupełnienia wiedzy na temat zaburzeń snu, przelałem na karty tej książki osobiste doświadczenia kliniczne zdobywane na co dzień w Poradni Zaburzeń Snu. Starałem się jak najbardziej przybliżyć tematykę medycyny snu oraz przekazać skondensowaną wiedzę konieczną do tego, by umieć udzielić „pierwszej pomocy” pacjentowi z zaburzeniami snu. Książka ta składa się z kilku części: krótkiego wstępu opisującego historię badań nad snem, opisu fizjologii snu, opisu klinicznego poszczególnych zaburzeń snu, opisu mechanizmu patofizjologicznego oraz zasad leczenia.
Wierzę, że ta pozycja okaże się przydatna w praktyce każdego lekarza, a szczególnie lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Być może będzie też cennym uzupełnieniem wiedzy dla studentów zgłębiających dopiero arkana sztuki medycznej. Mam również nadzieję, że przyniesie dużo osobistej przyjemności i satysfakcji każdej osobie, która po nią sięgnie, i zachęci do pogłębiania wiedzy na temat snu. Będę bardzo wdzięczny za wszelkie uwagi i rady, służę też swoją wiedzą i doświadczeniem.

Autor