Zwyczaje i obyczaje Nowych Francuzów Napoleona w Księstwie Warszawskim

Wpływ Francji na polską obyczajowość i kulturę można obserwować przez cały okres istnienia państwa polskiego, a od XVII w. przybiera on na sile, zwłaszcza w kręgach dworskich. Dla stosunków polsko-francuskich szczególne były lata istnienia Księstwa Warszawskiego, kiedy do Polski, obok nowinek dotyczących kroju sukien, wychowania dzieci czy trendów w malarstwie, zaczęły napływać, a właściwie zostały narzucone odgórnie, „francuskie urządzenia” w prawodawstwie i administracji. Francuscy żołnierze i urzędnicy przyczynili się do wielu zmian w mentalności Polaków. Francuzi epoki Księstwa Warszawskiego to nie tylko ludzie imponujący obyciem, atrakcyjni dla Polaków pod względem kulturowym, ale też niekiedy budzący niesmak i zdziwienie swoim zachowaniem (zależność od francuskich dygnitarzy, rekwizycje. brak manier wśród żołnierzy, często spotykany ateizm, swoboda obyczajów) – zatem „odi et amo”. Autorka analizuje pozytywny wpływ Nowych Francuzów na Polaków: Kodeks Napoleona, nowe, wynikające z rewolucyjnych wzorców, podejście najwyższej warstwy do chłopów i mieszczan, zmiany w obyczajowości (np. zastąpienie „zimnego wychowu” dzieci „bezstresowym” modelem wychowania Jana Jakuba Rousseau). Znajdujemy też w książce przykłady negatywnego francuskiego wpływu na Polaków, np. poddanie sztuki i kultury pod kontrolę cenzury i oddanie jej na usługi propagandy.

Czytelników zaciekawią z pewnością romanse polsko-francuskie (Napoleona z panią Walewską czy Talleyranda z panią Tyszkiewiczową), moda francuska, która wyparła „kontusz praojców”, czy walka teatru polskiego z francuskim o widza.

Książka ta z całą pewnością pomoże zrozumieć, dlaczego francuszczyzna była w Polsce tak modna i dlaczego wiele lat później stary subiekt Rzecki śnił w swoim fotelu o małym kapralu.