Honor i ojczyzna

Nie Karski ale właśnie Sadkowski, przedwojenny dziennikarz, oficer wywiadu II RP, dokumentujący w Departamencie Informacji Delegatury Rządu zbrodnie niemieckie popełniane od świtu 1.września 1939 roku był pierwszym, który o nazistowskim ludobójstwie w Polsce szczegółowo i na bieżąco informował Zachód. Jego książka „Honor i Ojczyzna”, wydana rok przed ukazaniem się książki Karskiego „Story of the secret State” szczegółowo dokumentuje zbrodnie niemieckie popełniane w Polsce i walkę Polaków przeciw agresji niemieckiej rozpoczętą natychmiast od 1 września 1939. Karski, będąc zmuszony przez amerykańskiego wydawcę do zbeletryzowania swojej opowieści o polskim Tajnym Państwie, wprowadził do swojej książki wiele niesprawdzalnych wątków fabularnych. Sadkowski wydając książkę konspiracyjnie w Kraju tego robić nie musiał. Same fakty opisujące zbrodnie niemieckie i postawę wobec nich polskiego społeczeństwa stanowią jej profesjonalną, zwartą i od pierwszych zdań wciągającą czytelnika narrację.
Prawdopodobnie Jan Karski obdarzony fotograficzną pamięcią korzystał, jeżeli nie z przygotowanego już w końcu 1942 roku tekstu książki Sadkowskiego, to z faktografii nagromadzonej przez DI. Reprint wydania konspiracyjnego jest pierwszym wznowieniem po siedemdziesięciu latach od publikacji oryginału w okupowanej Warszawie. Poprzedza go część nazwana „Losy Honoru i Ojczyzny”. Na kanwie książki Sadkowskiego zwraca uwagę nie tylko na polskie klęski XX wieku ale także na nasze wielkie zwycięstwa. Opisuje środowisko, w którym żył i działał Z. Sadkowski i ludzie mu bliscy. Część ta napisana została przez Wiktora Jerzego Kobylińskiego, siostrzeńca autora „Honoru i Ojczyzny”, w oparciu o dokumenty rodzinne, notatki i fotografie. Wątki obejmują czas od 11 listopada 1918 do początku lat pięćdziesiątych. Podane jest wiele mało znanych informacji, między innymi o współpracy pomiędzy Gestapo i SS a NKWD podczas zbrodni katyńskiej i o udziale państwa podziemnego w wytyczeniu korzystnej dla Polski obecnej granicy z Niemcami.