Beldona

Belodna Grzegorza Hajkowskiego to niezwykła opowieść o ludziach związanych z Hutą Baildon w Katowicach – miejscu, które przez blisko dwa wieki kształtowało życie tysięcy mieszkańców Śląska.

Autor łączy poezję i prozę, aby ukazać różne perspektywy i emocje towarzyszące pracy w hucie, jej znaczeniu społecznemu oraz dramatowi jej upadku. Huta założona w 1823 roku przez szkockiego inżyniera Johna Baildona była przez lata jedną z najnowocześniejszych firm metalurgicznych w Europie. W najlepszym okresie zatrudniała blisko 10 tysięcy osób, dając utrzymanie ogromnej liczbie mieszkańców Katowic i okolicy. Jej wyroby – od stali i blach, po elektrody, wiertła, węgliki spiekane czy specjalistyczne narzędzia – stały się symbolem jakości i przemysłowej potęgi regionu. Zamknięcie huty w 2001 roku pozostawiło pustkę, która do dziś budzi emocje i wspomnienia.

Beldona to książka o pamięci i tożsamości, o miejscu, które dla wielu było czymś więcej niż pracą – stało się częścią biografii. Hajkowski oddaje głos dawnym pracownikom i mieszkańcom, ukazując ich przywiązanie do zakładu, żal i refleksje po jego utracie. Całość uzupełniają ilustracje, które oddają klimat codzienności huty. W obrazach i tekstach spotykają się realizm i poetyckość, historia i sztuka, wspólnota i indywidualne losy. To publikacja ważna zarówno dla Śląska, jak i dla wszystkich zainteresowanych historią polskiego przemysłu i jego wpływem na życie.

Publikacja została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego.

"Dla mieszkańców Katowic to punkt odniesienia – od Spodka skręt w prawo, od Rynku w lewo. Dziś okolice dawnej Huty Baildon zmieniły się nie do poznania, ale pamięć wciąż trwa. I potrzebuje wsparcia. Nie pomnik, nie tablica – lecz książka. Grzegorz Hajkowski, filolog, poeta i eseista związany z Katowicami, proponuje literacki stop: opowiadania, wiersze i obrazy, które obejmują dwa stulecia – od chwili, gdy John Baildon rozpalił hutnicze ognie między Załężem a Dębem, aż po współczesność, gdzie pozostałości dawnych zabudowań stoją w samym sercu metropolii, przy ruchliwej arterii pełnej samochodów. To opowieść o miejscu i ludziach, w której twórczy żar stapia się z faktami i rudą wspomnień. To dobry stop."

Marian Sworzeń

"Beldona jest działaniem literackim, projektem czy wręcz happeningiem odnoszącym się do niezwykle ważnego miejsca Katowic, Śląska i Europy, jakim przez dwa wieki była Huta Baildon. Cykl autobiograficznych sonetów ułożonych w stylu romantycznej epoki sir Johna Baildona dopełnia proza i materiał ilustracyjny. Całość jest dokonaniem wielowymiarowym i wieloaspektowym. Hajkowski odgrywa tu ponowoczesne „dziady” przywołując ducha dwustuletniej instytucji, w której pracowali jego rodzice, gdzie sam się wychował i uczył, dojrzewał fizycznie i duchowo. Poeta animuje pracę pamięci, wchodzi w rolę historyka i muzealnika, a nawet terapeuty, bo zamknięcie huty, jej fizyczna ruina, a wreszcie pustka może być bolesna dla ludzi od pokoleń związanych z tym miejscem. Beldona jest pamiątką i pociechą. I uciechą też."

Prof. dr hab. Aleksander Nawarecki