Głównym celem traktatu jest zachęcenie czytelników do modlitwy wewnętrznej i przygotowanie ich do niej przez ascezę i pokutę. Teresa proponuje przygotowanie do życia mistycznego w dwóch ścisłych etapach. Pierwszy polega na ćwiczeniu się w cnotach; drugi wyraża się przez praktykę modlitwy ustnej i myślnej. Po omówieniu założeń, na których opiera się modlitwa, a następnie wskazaniu na czym polega istota i wzrost życia modlitwy, Teresa omawia skutki kontemplacji dla życia codziennego. Modlitwa, rozumiana jako życie wypływające z kontaktu z Bogiem, a zarazem droga do Niego prowadząca, jest więc głównym przedmiotem.