Na obszarze każdego państwa występują mniejszości narodowe. Niektóre z nich mają charakter autochroniczny, będący najczęściej rezultatem przesuwania granic państwowych, niektóre zaś-napływowy. Monografię rozpoczynają rozważania dotyczące mniejszości narodowych w świetle teoretycznej refleksji polityczno-prawnej i autochotniczego charakteru ludności polskiej na Litwie, Białorusi, Ukrainie i w Czechach oraz tym mniejszości w Polsce.