Dzieje rodu Zubrów Wspomnienia z Olch, Szlacheckiego Kąta, Pacykowa i Kotuzowa

W ostatnim ćwierćwieczu ukazało się bardzo dużo wydawnictw wspomnieniowych, opisujących doświadczenia Polaków przesiedlonych po II wojnie światowej na Ziemie Zachodnie z dawnych wschodnich kresów Rzeczypospolitej. Coraz częściej pojawiają się także publikacje mające charakter rodowych genealogii – pisane zarówno przez przedstawicieli tych rodów, jak i zawodowych historyków. Z rzadka jednak mamy do czynienia z publikacjami łączącymi oba te rodzaje pisarstwa. Książkę Romana Zubera bez wątpienia można uznać za udane połączenie pisarstwa wspomnieniowego i monografii rodu (...).
Na szczególną uwagę zasługuje fragment poświęcony opisowi życia w Ladzkiem Szlacheckim w okresie dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej. Ta część utrzymana jest w konwencji wspomnień. Autor przedstawia tu z pewnością wyidealizowany, ale zarazem ciekawy obraz życia rodzinnego, charakteryzującego się atmosferą miłości i ciepła. W ten beztroski świat dzieciństwa z wielką brutalnością wdziera się trudna historia polityczna: czasy okupacji radzieckiej, niemieckiej i znów radzieckiej, czystki etniczne i wreszcie przesiedlenia na Ziemie Zachodnie. Trudno nie oprzeć się wrażeniu, że te dramatyczne wydarzenia dzieją się jakby obok głównego wątku opowieści, czyli opisu losów bliższej i dalszej rodziny. Uważny czytelnik odnajdzie tam jednak wiele – choć może nie wypowiedzianych wprost – ogólniejszych spostrzeżeń, charakteryzujących sytuację Polaków na Kresach Wschodnich.
(fragment Przedmowy)