Dzieje więziennictwa polskiego w piśmiennictwie i dokumentach

Publikacja prezentuje przegląd bibliografii dotyczącej dziejów więziennictwa polskiego, poczynając od hipotez na temat jego początków, a kończąc na wybuchu II wojny światowej. Głównym kryterium pozyskiwania materiału było dążenie do zgromadzenia pozycji o charakterze diagnostycznym, faktograficznym, deskryptywnym. Publikacja ma bowiem ułatwić przyszłym badaczom dotarcie do dokumentów i literatury, na podstawie których da się odtworzyć rzeczywisty obraz funkcjonowania polskiego więziennictwa, Zostały w niej uwzględnione również dzieła uczonych o międzynarodowym autorytecie, które wywarły wpływ na kierunki rozwoju polityki penitencjarnej, jej kształt prawny czy instytucjonalny, a także prace polskich autorów poświęcone rozwiązaniom przyjętym w innych państwach albo koncepcjom stanowiącym intelektualną nadbudowę systemów penitencjarnych właściwych jakiejś epoce.

Na kryteria selekcji wpłynęło ujęcie tego przeglądu w ramy przedmiotowe penitencjarystyki, rozumianej jako wyspecjalizowany dział polityki kryminalnej. Penitencjarystyka to nauka interdyscyplinarna o licznych powiązaniach problemowych z kryminologią, psychologią, psychiatrią, historią, pedagogiką, socjologią, a nawet literaturoznawstwem czy etnografią, trzeba więc było rozciągnąć kwerendę na dorobek szeroko rozumianej humanistyki, znacznie wykraczając poza granice nauk penalnych. Przyjęto jednak generalne założenie, że przegląd ten nastawiony będzie na treści związane z instytucją więzienia i organizacją systemów penitencjarnych, a nie z ewolucją kary o tej nazwie. Stąd poprzestano na prezentacji tylko najwybitniejszych dzieł z zakresu polityki kryminalnej i praktycznie pominięto literaturę prawno-karną.

Prezentowany przegląd został doprowadzony do 2014 roku. Prace objęte dokumentacją usystematyzowano w porządku alfabetycznym i opatrzono krótką notatką informującą o treści publikacji, recenzjach, omówieniach, przedrukach, autorach wstępów rekomendacyjnych, tłumaczeń lub opracowań merytorycznych. Niektóre uzupełniono odesłaniami do pozycji pominiętych w głównym alfabetycznym zbiorze. Doniesienia o charakterze typowo kronikarskim zamieszczono w aneksie do zbioru głównego. Całość zamykają: indeks osób, indeks geograficzny, indeks wydawnictw objętych własną kwerendą i bibliografia oraz indeks instytucji, organizacji i imprez o tematyce penitencjarnej.