Bieg czasu powoli zaciera nie tylko czytelnikom, ale i badaczom liczne nazwiska ludzi, którzy bywali znani i popularni współczesnym ze swej działalności społecznej i politycznej, pisarstwa, nie tylko zresztą w XIX w. Jednym z nich jest Julian Ursyn Niemcewicz (1758-1841), poeta, komediopisarz, zbieracz i wydawca dokumentów oraz pamiętników z dziejów Polski, znawca poezji, w tym rzymskiej, miłośnik Horacego, autor kilku powieści polskich tłumaczonych na języki europejskie, a także ciekawa osobowość, podróżnik, pierwszy Polak, który stał się obywatelem nowego państwa amerykańskiego, autor pierwszej biografii Jerzego Waszyngtona (1803 r.).
Poniższa publikacja prezentuje kilka dotąd nieopublikowanych rękopisów Juliana Ursyna Niemcewicza, które łączy ze sobą czas powstania. Autor pisał je bowiem w okresie Królestwa Polskiego, kiedy pełnił funkcję sekretarza senatu, do lipca 1831 r., co dało mu możliwość przysłuchiwania się obradom kolejnych sejmów lat: 1818, 1820, 1825 i 1830 r., a także aktywnie działał w Towarzystwie Dobroczynności i Towarzystwie Przyjaciół Nauk, zaś po śmierci Stanisława Staszica w 1826 r. został prezesem tego stowarzyszenia naukowego.
W książkę wprowadza poemat Ursinów Dumania pisany przez Niemcewicza od 1823 r., którego kolejne części, początkowo utrzymane w tonie sielsko-romantycznym, stopniowo zmieniają charakter na patriotyczno-wspomnieniowy, dobrze oddający stan ducha Polaków okresu związanego z następną częścią książki, tj. Dziennikiem Niemcewicza z lat 1820-1828. Swoistą klamrą spinającą dwie pierwsze części stanowi patetyczna i podniosła mowa Niemcewicza na cześć Naczelnika – Pochwała Kościuszki napisana w 1821 r. Publikację kończy niewielki poemat – jak pisał Niemcewicz – powieść pt. Nadzieja. Ten ostatni tekst, kończący istnienie samodzielnego w pewnym sensie Królestwa Polskiego, wygłoszony i drukowany w maju 1831r., wyraża jednak niezachwiane przekonanie Autora, że kiedyś dojdzie do odbudowy niepodległego państwa polskiego. Całość uzupełniono krótkim zarysem dziejów Królestwa Polskiego (lata 1815-1830), co jak się wydaje, może być pomocne w lepszym zrozumieniu prezentowanych utworów Niemcewicza.

Wybór i opracowanie: Izabella Rusinowa, Aleksandra Krupa

Publikacja powstała we współpracy z Biblioteką Publiczną im. Juliana Ursyna Niemcewicza.