Ekofantastyka Ujęcie sympojetyczne

Przyszłość, w jakiej będą żyły kolejne pokolenia zarówno ludzkich, jak i nieludzkich istot, kształtuje się dziś i w tym sensie właśnie ją przeżywamy, w jakimś zakresie konceptualizujemy, modelujemy, a także odczuwamy emocjonalnie, a nawet somatycznie. Autorka Ekofantastyki opowiada o takim przeżywaniu teraźniejszości i przyszłości w kontekście kryzysu klimatycznego, zanieczyszczenia wody oraz powietrza, zaniku bioróżnorodności, pogłębiającej się niesprawiedliwości środowiskowej. W pracy znajdziemy tezę, że do zmiany tego stanu rzeczy potrzebujemy nie tylko narzędzi naukowych, technologicznych, politycznych i ekonomicznych, lecz także jakiejś nowej wrażliwości oraz estetyki. Proponowane przez Gajewską „zarządzanie wyobraźnią” oznaczałoby konstruowanie nowych modeli poznania zarówno na poziomie epistemologicznym, ontologicznym, aksjologicznym, jak i estetycznym.

To także poszukiwanie takich rodzajów, gatunków, odmian gatunkowych w literaturze, filmie, grach komputerowych, sztukach plastycznych, w których najwyraźniej ujawniają się rozmaite scenariusze ludzko-nie-ludzkiej sprawiedliwości (lub niesprawiedliwości). W książce przedstawiono argumenty za tym, by szczególną uwagę poświęcić spekulatywnej fantastyce naukowej, w której podejmowane są tematy ekologii i wielogatunkowej (nie)sprawiedliwości. Ten nurt fantastyki, zaangażowany w przedstawianie alternatywnych obrazów rzeczywistości, prowokuje odbiorców do ponownego przemyślenia miejsca ludzi na Ziemi, naszych relacji z nie-ludźmi i polityczno-etyczno-estetycznej odpowiedzialności za możliwe (lub prawdopodobne) kształty przyszłości. Jednocześnie spekulacje te – jako wytwory czasów, w których powstały – odsłaniają aktualne wyobrażenia pisarzy, filmowców, artystów i odbiorców ich prac o prawdopodobnym, albo oczekiwanym kierunku, w którym (być może) będziemy podążać, by przekroczyć, lub choćby osłabić myślenie antropocentryczne i skierować uwagę na bioróżnorodność oraz wielogatunkowy dobrostan.