Etyczne dziennikarstwo Ewolucja deontyczna zawodu

Przemiany, jakim podlega zawód dziennikarza od początku XXI w., prowokują wiele pytań wśród badaczy i znawców literatury przedmiotu. Praca nad gromadzeniem, przetwarzaniem i interpretacją informacji w imię standardów obiektywizmu, rzetelności, a przede wszystkim służby społeczeństwu, a więc reguł wypracowywanych przez lata kształtowania się zawodu dziennikarza, w obecnej rzeczywistości stała się przedmiotem wielu dyskusji, przede wszystkim w środowisku dziennikarskim. Dziennikarska ideologia zawodu, w obliczu zmian o charakterze społeczno-ekonomicznym i technologicznym oraz powstania nowych form komunikowania, budzi wątpliwości związane z możliwością realizowania profesjonalnych standardów.
Zadaniem medioznawcy jest dociec, jakie miejsce i rolę w kanonie dziennikarskich wartości zajmuje odpowiedzialność. Stanowi ona bowiem istotę i fundament zawodowej tożsamości i wyjątkowej pozycji dziennikarzy w społeczeństwie.
Niewielka efektywność i skuteczność funkcjonalnych i proceduralnych unormowań normatywnych, określonych w kodeksach etycznych, powodują, że odpowiedzialność etyczną dziennikarza należy przyjąć za pierwotną rzeczywistość jego osobistej kompetencji moralnej. Odpowiedzialność wyprzedza bowiem wszelkie inne zobowiązania dziennikarza jako jednostki. Jest niejako punktem wyjścia, punktem początkowym procesu etycznego, a nie jego punktem docelowym. Jest, zdaniem Baumana, swoistym misterium, aktem samostanowienia dziennikarza jako istoty moralnej podejmującej się pełnienia wielorakich ról społecznych. W niej tkwi geneza procesu etycznego, a nie jego zwieńczenie. To właśnie pierwotny i elementarny fakt etycznej odpowiedzialności dziennikarza jest podstawą jego unikalnej roli i pozycji w społeczeństwie, i tworzywem, z którego budowana jest jego zawodowa wiarygodność.

Publikacja powstała we współpracy z Instytutem Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego.