W książce zaprezentowano wyniki badań koncentrujących się na postawach władz NRD i PRL wobec środowisk: twórczego, naukowego, dziennikarskiego i sportowego, które odgrywały znaczącą rolę w kształtowaniu postaw społecznych. Autorami artykułów są badacze związani z naukami historycznymi, a także literaturoznawcy, politolodzy i przedstawiciele administracji państwowej. Celem publikacji jest prezentacja struktury władzy i tajnych służb w PRL i NRD oraz ich funkcjonowania i wzajemnych korelacji, a także analiza zakładanych przez władze rozwiązań w stosunku do środowisk opiniotwórczych. Podjęta została ponadto próba ukazania sposobu funkcjonowania przedstawicieli środowisk twórczych wobec władz państwowych.