W relacjach Marcina Kromera oraz Marcina i Joachima Bielskich widać, jak rozumiano i postrzegano problem integracji państwa polskiego na przestrzeni X–XIV w. Jaki był stosunek XVI-wiecznych kronikarzy do często bardzo trudnych w dziejach Polski piastowskiej procesów dezintegrujących młode państwo? Analiza komparatystyczna obu dzieł wskazuje na wiele różnic w ujęciu dziejów Polski w epoce Piastów między relacjami Kromera oraz Bielskich, ale przede wszystkim ukazuje, jak mimo tego oba dzieła są niezwykle do siebie podobne.