Jak nauczyć dzieci czytać?

Sposobów na naukę czytania jest wiele. Dzieci polonijne to wyjątkowe osoby, w życiu których bardzo często występuje kilka języków. I wszystkie bywają tak samo ważne! O zaletach czytania mówić nie musimy - rozwinięta wyobraźnia, swoboda w wypowiadaniu się, wyższe umiejętności komunikacji, a także lepszy start w dorosłość

Idealnego wieku na naukę czytania nie ma. Część rodziców i opiekunów czeka do rozpoczęcia przedszkola czy szkoły. Inni zaczynają wcześniej. Wszystko zależy od umiejętności i chęci dziecka - nic na siłę. Najlepiej zachęcać, a nie zmuszać.

Dla niemowlaków i maluchów

Czytanie dzieciom jest bardzo ważne - już od pierwszych dni życia. Wtedy możemy czytać książki z dłuższą treścią, klasyki, które potem dziecko może wykorzystać w nauce czytania, na przykład Kubusia Puchatka, Mikołajka, Muminki. Treść nie jest najważniejsza. Warto zwrócić uwagę na spokojny, melodyjny i rytmiczny ton głosu oraz sposób czytania. Ważne jest osłuchiwanie się dziecka ze słowem czytanym. No i warto się przy tym czytaniu dobrze bawić, zrelaksować - niech to będzie wspólna chwila czytania, nawyk, który można wyrabiać u siebie i dziecka już od początku. 

W wieku niemowlęcym, kiedy dziecko wyrabia u siebie nawyki chwytania, dotykania i w ten sposób poznaje świat, warto dawać mu książeczki sensoryczne. 

Miękkie, twardsze, puchate i bardziej szorstkie - dzięki różnym teksturom dziecko poznaje otoczenie. Format książeczki sprawia, że oswaja się również z kształtem i samą ideą czytania. Książeczki sensoryczne idealne są dla niemowlaków, ale również dla trochę starszych dzieci.

Kolejną formą polecaną dla młodszych dzieci są książeczki kontrastowe. Kartonowe strony sprawiają, że są one niezwykle wytrzymałe i odporne, również na wychodzące zęby :) Maluchy najlepiej widzą kolory kontrastujące ze sobą i wyraźne. Dlatego w tych książeczkach i kartach bardzo często używa się czerni, bieli i czerwieni. 

Następnym krokiem zaprzyjaźniania najmłodszych dzieci polonijnych z czytaniem mogą być wszelkiego rodzaju książeczki dźwiękonaśladowcze. Wydawanie dźwięków i dopasowywanie ich do przedmiotów czy zwierząt to świetna zabawa również dla dorosłych! 

Metody nauki czytania

Dzieci same wykażą chęci i gotowość do nauki czytania. Wspieranie i zachęcanie do tego jest jednak bardzo ważne. W zależności od preferencji i naszego przekonania, możemy wybrać jedną z kilku najpopularniejszych metod: literowanie, sylabizowanie lub metodę globalną. 

Dzieci najbardziej interesuje to, co robią dorośli - często maluchy chcą nas naśladować. Widok czytającego rodzica sprawi, że dziecko samo sięgnie po książkę i spędzi z nią trochę czasu. Czytając dzieciom na głos warto wodzić palcem za tekstem, żeby oswoić maluchy z kierunkiem zapisu czy kolejnością słów. Wzrokowe zapoznanie z tekstem przynosi więcej łatwości w późniejszych krokach. Codzienne i regularne czytanie - na przykład na dobranoc - sprawi, że maluch zainteresuje się światem liter i obudzi się w nim dobry nawyk spędzania czasu z książeczkami.

Metoda literowania

Ucząc dzieci tą metodą, zaczynamy od nauki alfabetu. Literka po literce, krok po kroku. Następnie litery składają się w głoski, a głoski w słowa. Na początek krótkie, łatwe, z powtarzającymi się literami. Następnie słowa układają się w zdania. Ta metoda, choć jest bardzo popularna, może zaburzyć płynność czytania. 

Znajomość alfabetu jednak jest podstawą w nauce czytania, a także pisania.

Czytanie sylabami

Jedna z najprostszych i najbardziej efektywnych metod nauki czytania dla dzieci. Do tego polecamy specjalne książeczki i ćwiczenia z czytania metodą sylabową. Zaczynamy od samogłosek. Gdy maluch opanuje ten etap, dokładamy spółgłoski. W ten sposób powstają sylaby otwarte, od których zaczyna się przygoda z czytaniem. Ta metoda polega na ciągłym powtarzaniu i systematyczności. Następnie łączymy sylaby w wyrazy - na początek krótkie, łatwe, z powtarzającymi się sylabami, na przykłada: papa, mama, tata, zupa, foka. Kolejnym krokiem jest dodawanie kolejnych sylab otwartych i łączenie ich w coraz dłuższe słowa, a następnie zdania. Mój pierwszy elementarz. Czytanie metodą sylabową to świetna pomoc w tej metodzie nauki.

Czytanie metodą globalną

Ta metoda powstała z myślą o najmłodszych dzieciach, które są gotowe na przygodę z czytaniem, a które nie znają jeszcze liter. Metoda ta bywa nazywana również czytaniem całowyrazowym i wczesnym czytaniem. Maria Trojanowicz-Kasprzak stworzyła serię książeczek do czytania metodą globalną, która polega na krótkich, częstych treningach. Pokazujemy dziecku krótki, prosty wyraz i czytamy go w całości - bez dodatkowego opowiadania i komentowania. Po jakimś czasie wracamy do wyrazów i powtarzamy kolejny raz. Metoda ta bazuje na zdolności maluchów do zapamiętywania graficznego całego wyrazu.

Książki dwujęzyczne

Dzieci polonijne często posługują się przynajmniej dwoma językami. Często mówią po polsku w domu, a drugim językiem operują w szkole czy przedszkolu. Porozumiewanie się z rówieśnikami jest najlepszą metodą nauki. Książki dwujęzyczne pozwalają na naukę czytania w obu językach i są świetną zachętą nawet dla najbardziej broniących się przed czytaniem małych ludzi :)

Nieważne, jaką metodę wybierzecie i w jakim wieku dziecko zacznie czytać. Wiadomo, że im szybciej, tym lepiej - przecież na świecie jest dużo książek do przeczytania, a "czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła" [W. Szymborska].