Język i dyskurs codzienny osób z niepełnosprawnością intelektualną

Publikacja dr Doroty Krzemińskiej porusza zagadnienia, którym w literaturze pedagogiki specjalnej poświęcono niewiele uwagi. Kwestia porozumiewania się osób z niepełnosprawnością intelektualną traktowana była dotychczas głównie w kontekście trudności i deficytów komunikacyjnych. […] Praca Doroty Krzemińskiej odchodzi od jednostronnej oceny, nazwę to umownie „zdolności do dyskursu” osób z niepełnosprawnością intelektualną, a przybliża nas do poznania samej istoty tego dyskursu. Inaczej mówiąc, z normatywnego, dyscyplinującego, obnażającego deficyty, naznaczającego, itd. spojrzenia na język niepełnosprawnych, poszukuje w nim „normalności”, specyficznego kodu językowego podzielanych przez ludzi znaczeń, symboli, uczuć, emocji. W pewnym senesie praca ta jest zaprzeczeniem, a przynajmniej podaniem w wątpliwość jednoznacznej tezy o trudnościach osób z niepełnosprawnością intelektualną do wyrażania swoich myśli i rozumienia innych. […] We wnioskach z badań Dorota Krzemińska podważa ugruntowane przekonanie, że opóźnienie czy utrudnienie mowy osób głębiej upośledzonych uniemożliwia im komunikowanie się z innymi, w tym też współkonstruowanie dyskursu. W swoich badaniach krok po kroku wykazuje, że osoby te, pomimo ograniczonego kodu językowego, są w stanie przekazywać treści pozwalające odbudowywać wiedzę o rzeczywistości, w której żyją i którą kreują. […] Inaczej mówiąc, badania Doroty Krzemińskiej wychodzą nie tyle poza to, co wypowiedziane, ile bardziej poza to, co usłyszane z perspektywy poprawności językowej. Poza tą poprawnością, której ramy wyznacza pełnosprawność, jest bowiem inny świat komunikacji osoby radzącej sobie z niepełnosprawnością. To dostrzeżenie owej zdolności jest najlepszą rekomendacją wydawniczą dla tej książki.

prof. zw. dr hab. Amadeusz Krause
(fragment recenzji)