Lenie bumelanci i niebieskie ptaki

„Wszyscy znamy – pisze Bertrand Russell – dykteryjkę o podróżniku, który napotkał w Neapolu dwunastu wylegujących się w słońcu żebraków (działo się to jeszcze przed epoką Mussoliniego i zaoferował lira najbardziej leniwemu spośród nich. Jedenastu zerwało się, by dowodzić swych praw do lira, nic zatem dziwnego, że otrzymał go dwunasty”. Błyskotliwy esej brytyjskiego filozofa, z którego pochodzi ten fragment, nosi tytuł Pochwała lenistwa, choć o leniach, próżniakach, bumelantach, lawirantach i niebieskich ptakach zwykliśmy myśleć raczej w kontekście pejoratywnym. Russell postawił jednak przewrotną tezę, że „wielka część ludzkich krzywd we współczesnym świecie bierze się z przekonania o szczególnej wartości pracy oraz ze droga do szczęścia i dobrobytu wiedzie przez zorganizowane ograniczenie ilości wykonywanej pracy”. Teksty zamieszczone w niniejszym tomie poświęcone zostały różnorodnym kontekstom figur leni, obiboków, próżniaków, wałkoni, leserów, bumelantów, lawirantów, darmozjadów i innych niebieskich ptaków. Niektórym bohaterom bliżej jednak do postaci poszukujących wolności, odczuwających przemoc obecnej kultury, będącej dla nich źródłem cierpień. Szukają zatem sposobów radzenia sobie z niesprzyjającą rzeczywistością: stawiają opór, lawirują, zmyślają, a nawet kłamią i oszukują, by zachować wartości wyższe.