Procesy modernizacyjne zachodzące na ziemiach polskich w dobie oświecenia to fundamentalny problem badawczy, a wyniki naukowych rozpoznań w tym obszarze są ogromnie ważne dla zrozumienia przebiegu zmian prowadzących ku nowoczesności XX wieku i naszej współczesności. [...] Lektura kolejnych części książki ujawnia rozległe kompetencje Autorki oraz jej umiejętności wyboru i badawczego oświetlania kwestii najistotniejszych. Imponująca jest jej orientacja w kilku szerokich obszarach kultury i życia społecznego lat 1800–1830, a także w bogatej literaturze przedmiotu ich dotyczącej.

Na poznawczy walor książki wskazuje już sam jej temat, ale w przekonaniu o jej wartości naukowej utwierdza jego interdyscyplinarne ujęcie, a także sposób potraktowania materiału badawczego. Różnogatunkowe piśmiennictwo, działalność instytucji kulturowych, programowe zmiany urbanistyczne w miastach, traktowanie „przestrzeni pamięci historycznej” – wszystko to poddawane jest subtelnym i wnikliwym analizom, które prowadzą do odsłonięcia niedostrzeganych dotąd aspektów zjawisk, jeśli nawet wcześniej sygnalizowanych (najczęściej pobieżnie) w literaturze przedmiotu, to nie w pełni rozpoznanych. Trafnie wybrane atrakcyjne tematy wywodu, przedstawione na szerokim tle polityczno-społecznym i kulturowym, z rozległą dokumentacją źródłową prowadzą do bardzo istotnych wniosków o swoistości modernizacji Polski w pierwszych dziesięcioleciach pod zaborami.

prof. dr hab. Teresa Kostkiewiczowa