Monografia poświęcona jest refleksji nad tak ważnymi dla dawnej kultury zagadnieniami, jak: kształtowanie postaw moralnych, przekazywanie dorobku intelektualnego i nauka dobrych obyczajów. „Docere” to jedna z uświęconych tradycją funkcji literatury. Rola mistrza przypada w pierwszym rzędzie samemu autorowi. Dzieje literatur romańskich, od średniowiecznej poezji dydaktycznej po oświeceniową komedię, oraz wielowiekowa debata teoretyczna na temat celów i metod nauczania przez literaturę ukazują, jak różnie autorzy minionych epok rozumieli i wypełniali przypisaną im niegdyś misję. Dawni autorzy występowali często w roli uczniów, naśladując styl starożytnych mistrzów lub prowadząc dialog z autorytetami – nawet wtedy, gdy dialog ten przybierał formę polemiki, a uczeń buntował się przeciw ustalonym przez mistrza regułom. Rozmaite warianty relacji mistrz – uczeń napotykamy również w świecie literackiej fikcji. Odzwierciedlają one (choć czasem to krzywe zwierciadło) zjawiska społeczne, prądy myślowe, ideologie i konflikty wartości, jakie kształtowały kulturę romańskiej Europy w różnych okresach jej dziejów.