Modlitewnik królewicza Aleksandra

Modlitewnik królewicza Aleksandra w opracowaniu Pawła Krasa we współpracy ze Zdzisławem Koczarskim ukazał się jako 24. tom serii „Folia Jagellonica. Fontes”, przygotowywanej przez grono uznanych historyków pod auspicjami Polskiego Towarzystwa Historycznego. Publikacja zawiera opracowanie historyczne, edycję źródła oraz faksymile manuskryptu obecnie przechowywanego w zbiorach British Library pod sygn. Add. 38603.

Modlitewniki królewskie od kilku lat są przedmiotem intensywnych badań przede wszystkim filologicznych. Niniejsza pozycja została opracowana z perspektywy przede wszystkim historyka. Wstęp do edycji pokazuje krąg twórców / czytelników modlitewnika, ale także kreśli model pobożności właściciela – Aleksandra Jagiellończyka, ukazując jednocześnie szerokie tło specyfiki pobożności rodziny królewskiej. Autor przedstawia stan badań, pisze o właścicielu modlitewnika, pisarzu manuskryptu, prezentuje szczegółowo zawartość, zestawia i omawia zebrane tu modlitwy, podejmuje się opisu zewnętrznego manuskryptu, w tym zdobień dekorujących rękopis. Wydanie zawiera komentarz filologiczny i uwagi edycyjne oraz kompletną bibliografię. Prezentowana edycja stanowi wzorcowy przykład opracowywania naukowego rękopisów średniowiecznych, zwłaszcza tak trudnych w interpretacji, jak zindywidualizowane modlitewniki przeznaczone do użytku prywatnego osób z kręgu monarszego.

Książka stanowi ważny wkład w badania nad kulturą religijną Jagiellonów i przynosi nowe ustalenia. Zamieszczone w Opusculum teksty modlitw i pieśni są znakomitym przykładem devotio moderna, tak charakterystycznej dla schyłku średniowiecza i początków renesansu w Pierwszej Rzeczypospolitej.